Uprawy zagajników o krótkiej rotacji (ZKR)

Pěstování RRD

Przez „zagajniki o krótkiej rotacji“ lub „roślinych energetyczne” rozumiemy w warunkach Europy Środkowej przede wszystkim gatunki i klony topoli oraz wierzby energetycznej. Uprawy roślin energetycznych na glebach rolnych rządzi się szczególnymi zasadami. Plantacje roślin energetycznych w Europie Środkowej to jak dotąd niski odsetek całkowitej produkcji rolnej. Sytuacja w kolejnych latach znacząco ulegnie zmianie, w myśl wdrażanych przez Unię Europejską i rządy krajowe strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Do głównym polu zainteresowania rolników energetycznych pozostaną lokalizacje, które słabo nadają się do produkcji konwencyjnych roślin uprawnych ze względów klimatycznych, glebowych i ekonomicznych. Dlatego trzeba koniecznie dostosować wybór odmiany roślin dla plantacji do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Lokalne warunki trzeba jak najdokładniej zbadać jeszcze zanim przystąpimy do przygotowania nasadzenia. Zarówno topole jak i wierzby naturalnie preferują lokacje dobrze zaopatrywane w wodę. To bardzo światłolubne gatunki, którym nie odpowiada stałe zaciemnienie. Graniczną wysokością dla upraw plantacji produkcyjnych topoli i wierzb jest u nas około 600 m n. p. m. – więcej informacji znajdą Państwo w sekcji analiza terenu.

Przygotowanie gruntu przed nasadzeniem roślin energetycznych

Przygotowania gruntu należy rozpocząć zazwyczaj rok przed nasadzeniem - tak, aby warunki dla nasadzenia i wzrostu roślin były optymalne. Procedura ta różni się w zależności od tego, czy plantacja będzie nasadzana bezpośrednio po zakończeniu uprawy roślin uprawnych, czy też na gruncie, który nie był wcześniej rolniczo wykorzystywany. W niektórych przypadkach wystarczy głęboka orka jesienna, jednak czasami trzeba ją poprzedzić odchwaszczeniem gruntu przy użyciu herbicydu totalnego. Wiosną wykonujemy następnie wiosenne przygotowania gleby przed nasadzeniem sadzonek.

Nasadzenie roślin energetycznych

Określenie optymalnego terminu wiosennego nasadzenia roślin energetycznych zależy od lokalnych warunków glebowych oraz pogody. Materiał topoli i wierzby nasadza się zazwyczaj od połowy marca do maja, gdy tylko stan gleby umożliwi wjechać maszynom na teren upraw. W przypadku procedury ręcznej sadzonki wkłuwa się ręcznie do przygotowanego gruntu. Sadzonki muszą być prawie całe w ziemi – mogą wystawać najwyżej 3 cm ponad powierzchnię gleby. Po wkłuciu lub wsunięciu sadzonki należy docisnąć glebę do materiału przydeptując ją z boków tak, aby jej nie uszkodzić. W przypadku nasadzenia zmechanizowanego procedura jest zależna od rodzaju nasadzarki. W porównaniu z procedurą  ręczną nasadzenie mechaniczne jest o wiele szybsze, gdyż można obsadzić nawet 3 ha/dzień. Pączki na sadzonkach wykiełkują w przybliżeniu w ciągu jednego tygodnia po nasadzeniu.

Określenie rozstawu między rzędami jest zależne od sposobu prowadzenia mechanizacji, która będzie wykorzystywana przy nasadzaniu, a przede wszystkim przy odchwaszczaniu i zbiorach. W przypadku plantacji energetycznych obecnie używa się w Europie następującego schematu nasadzania:

  • w jednorzędach w rozstawie (0,5–0,3 m) x (1,5–3 m – między jednorzędami)

Więcej informacji na temat nasadzania oraz usług, które oferujemy, znajdą Państwo w sekcji założenie plantacji.

Utrzymanie i uprawa roślin energetycznych po nasadzeniu

Údržba plantážeKonkurencja korzeniowa chwastów prowadzi do znacznego spowolnienia wzrostu, dlatego trzeba ograniczać chwasty jak najszybciej po nasadzeniu i kontynuować te działania aż do zbiorów. Najbardziej efektywną metodą jest kombinacja chemicznej i mechanicznej kontroli chwastów. Zwykły przyrost wysokości topoli i wierzb w plantacji w 1. roku wynosi 1–2 m, a w każdym kolejnym roku 1,5–2 m, a więc przy pierwszym zbiorze w 3. (ew. 4.) roku drzewostan osiąga przeciętną wysokość 5–6 m. Przyrost nie osiągnie takich wartości, jeżeli plantacja została założona w niestandardowy sposób lub w nieodpowiednim  miejscu. Troskę o utrzymanie plantacji roślin energetycznych mogą Państwo powierzyć naszej firmie, jeżeli zamówią Państwo u nas usługę nasadzenia plantacji.

Zbiór biomasy

Na plantacjach roślin energetycznych do produkcji zrębki drzewnej dokonujemy zbiorów w tzw. bardzo krótkich cyklach, które w naszych warunkach trwają od 3 do 4 lat. Ogólna żywotność plantacji przy jej dobrym utrzymywaniu to 21 lat. Na podstawie doświadczeń z zagranicy nie zaleca się przeprowadzać zbiorów w krótszych cyklach, ponieważ prowadzi to do obniżenia ogólnej produkcji za cały czas istnienia plantacji. Zbiory roślin energetycznych na zrębki przeprowadza się w miesiącach od grudnia do marca, kiedy to zawartość wody w tkankach jest najniższa i można wykorzystać wolne siły i maszyny robocze. Dobrze jest przeprowadzać zbiory przy zamarzniętej glebie ze względu na łatwiejsze poruszanie się sprzętu po terenie. Zrębki wyprodukowane natychmiast po zbiorze posiadają wilgotność 50–55 %. Takie parametry biomasy sugerują jej wykorzystanie w piecach o mocy przekraczającej 1 MW. Na potrzeby spalania w mniejszych piecach zrębka powinna zostać osuszona. Zbiory roślin energetycznych oraz wszelką logistykę z tym związaną oferujemy w sekcji zbiory plantacji.